Overslaan en naar de inhoud gaan
chat-altchatcrossloginquestion-circlesearchsmileystarthumbup-downwarning
Vlaanderen
Contacteer ons
    Terug naar overzicht Stuur een e-mail

    Stuur een e-mail naar 1700, de informatiedienst voor al uw vragen aan de overheid.
    U ontvangt een kopie van uw bericht.

    Terug naar overzicht Chat met ons
    Uw chatgesprek wordt automatisch gestart zodra er een medewerker beschikbaar is.
    Even geduld, uw positie in de wachtrij wordt bepaald.

    Snel naar ...

    Gedragsinzichten: beleidskader, ijkpunten en aanbevolen lectuur

    Lees hier meer over het beleidskader voor de toepassing van gedragsinzichten bij de Vlaamse overheid, en ook andere ijkpunten en aanbevolen lectuur, websites, nieuwsbrieven, ...

    Hoe ga je zelf aan de slag met gedragsinzichten?

    Wil je als entiteit zelf aan de slag met gedragsinzichten? Met de wegwijs op deze pagina kun je zelf al grote stappen zetten.

    Gedragsinzichten voor heldere brieven, e-mails en webplatformen

    Gebruik onze checklist om je brieven, e-mails en webplatformen efficiënter te maken. Op deze pagina ook informatie over beeldbrieven, en presentaties met extra voorbeelden uit brieven. We presente...

    Nieuws

    Nieuwe raamovereenkomst gesloten

    Sinds 18 november 2021 kun je bestellingen plaatsen op de nieuwe, verruimde raamovereenkomst gedragsonderzoek, gedragsinzichten en gedragsbeïnvloeding ter ondersteuning van de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid of communicatie zoals gesloten door de Aankoopcentrale van Het Facilitair Bedrijf. De raamovereenkomst is beschikbaar voor entiteiten van de Vlaamse overheid, lokale besturen en de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC).

    Nieuwe handleiding 

    De collega's van Taaladvies lanceerden zopas een handleiding voor gebruikerstesten, met diverse methodes voor het testen van teksten bij de doelgroep (nieuw sinds 2021-11).

    Intro: beter beleid en beter communiceren met gedragsinzichten

    Beleid is pas succesvol als het erin slaagt het gedrag van burgers te beïnvloeden. Te vaak wordt ervan uitgegaan dat als je mensen informeert, ze met die kennis de juiste keuze maken. En dat is maar zelden het geval.

    In de meeste gevallen is de mens geen rationele beslisser, maar vertoont hij automatisch gedrag. Als je het gedrag van burgers met beleid wilt beïnvloeden, moet je dus goed weten wat werkt en wat niet.

    Met meer inzicht in de manier waarop mensen keuzes maken kan de overheid gerichter en succesvoller beleid uitstippelen. Je kunt meer bereiken met dezelfde middelen. Ook jij kunt binnen je beleid met gedragsinzichten aan de slag.

    Waarom aan de slag met gedragsinzichten?

    1. Innovatief

    Als je op de grenzen stuit van wat je met klassieke maatregelen kunt bereiken, kunnen gedragsinzichten een frisse invalshoek bieden. Wanneer verplichten-verbieden, belonen-bestraffen of voorlichten en hopen op een goed gevolg niet (meer) werken, kan je met gedragsinzichten vaak wel het verschil maken.

    2. Snel aan de slag

    Als je je beleidsmaatregelen baseert op een analyse van het werkelijke gedrag, en bekijkt wat er echt speelt, kan je met kleine ingrepen al een groot verschil maken. Een eerste experiment kan een testcase zijn om al snel resultaten te boeken met weinig middelen. Vervolgens kan worden bekeken of die aanpak op grotere schaal kan toegepast worden.

    3. Doelgericht

    Door uitgebreid te testen wat werkt en wat niet werkt, zorg je ervoor dat je bij de uitrol van je beleidsmaatregelen een grotere kans op slagen hebt, en betere resultaten boekt. Je maakt immers beslissingen op basis van tastbaar bewijs. Je wéét dat je aanpak gaat werken. Werken met gedragsinzichten past in dat opzicht helemaal in de bredere trend van evidence based policy making.

    4. Rendabel

    Door gedragsinzichten in te schakelen in je beleid, zit je sneller op het juiste spoor. De kans dat je in de toekomst nog onvoorziene aanpassingen moet doen wordt kleiner, dus werk je kostenbesparend op de lange termijn.

    5. Op mensenmaat

    Door gedragsinzichten mee te nemen in je beleid, neem je heel wat keuzestress weg bij mensen, en maak je het hen gemakkelijker om in te gaan op je aanbod. Zo'n gebruiksvriendelijke aanpak rijmt ook met ambities op het vlak van administratieve vereenvoudiging, wetsmatiging, digitale dienstverlening op maat van de gebruiker, en zo voort.

    Inspirerende voorbeelden

    Zes korte filmpjes van minder dan twee minuten over mensen die gebeten zijn door gedragsinzichten en er al mee aan de slag gingen.

    Een secretaris-generaal van de Vlaamse overheid over het belang van gedragsinzichten

    Overheidsmanager van het jaar Karine Moykens van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin praat over het belang van de toepassing van gedragsinzichten.

    Michel Albertijn van onderzoeksbureau Tempera

    legt uit waarom je moet kijken naar het échte gedrag. Hij illustreert dat aan de hand van onderzoek van Tempera voor de OVAM in het kader van de raamovereenkomst voor gedragsonderzoek, en hij vertelt hoe je snel om een offerte kunt vragen.

    Professor Boen van de KU Leuven over samenwerken met academici

    Professor Boen van de KU Leuven is een topexpert in bewegingspsychologie; in deze video vertelt hij hoe hij omgevingsinterventies toepast, en hoe zijn academisch werk nuttig kan zijn voor de overheid én voor jouw gezondheid als ambtenaar ...

    Collega Flipts van het VEA is overtuigd van het nut van gedragsinzichten

    ... en in dit filmpje legt hij uit waarom we met z'n allen met gedragsinzichten aan de slag moeten bij de Vlaamse overheid. Hij geeft daarbij ook voorbeelden, bv. hoe je mensen kunt beïnvloeden met de energiefactuur.

    Collega Luts van de FOD Financiën over randomised controlled trials

    In deze video vertelt onze federale collega Maarten Luts hoe de FOD Financiën de herinneringsbrieven in het kader van het innen van de personenbelasting verbeterde. Dat vergde een tijdsinvestering maar die heeft zichzelf meer dan terugverdiend!

    Will Tiemeijer van de Nederlandse WRR over gedragsinzichten als lens

    Will Tiemeijer van de Nederlandse Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).

    Voorbeelden van projecten

    Het Departement Kanselarij en Bestuur (sinds 2020-09-01 het Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken) gaf in het verleden advies aan onder andere:

    Raamovereenkomst en tools

    Vernieuwde raamovereenkomst gedragsonderzoek, gedragsinzichten en gedragsbeïnvloeding

    Sinds 18 november 2021 kun je bestellingen plaatsen op de nieuwe, verruimde raamovereenkomst gedragsonderzoek, gedragsinzichten en gedragsbeïnvloeding ter ondersteuning van de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid of communicatie zoals gesloten door de Aankoopcentrale van Het Facilitair Bedrijf.

    De raamovereenkomst is beschikbaar voor:

    • entiteiten van de Vlaamse overheid
    • lokale besturen
    • de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC).

    Werk je voor een lokaal bestuur en krijg je geen toegang tot de webpagina’s met meer informatie? Doe dan het volgende.

    • Contacteer de lokale beheerder. Doorgaans is dat de algemeen directeur (bij een gemeente- of stadsbestuur) of de griffier (bij een provinciebestuur). 
    • Weet je niet wie de lokale beheerder is? Het Facilitair Bedrijf van de Vlaamse overheid kan dat opzoeken. Mail hiervoor naar 32000@vlaanderen.be of telefoneer +3225532000.
    • Of vraag aan je ICT-verantwoordelijke om "rechten toe te voegen" aan jouw profiel, zodat je rechtstreeks kan inloggen via het CSAM portaal (met je e-ID, een token of itsme).

    (Deze aanbesteding was gestart op 15 september 2020. Eerder, van 18 april 2016 tot en met 17 november 2020, was er een eerste raamovereenkomst voor gedragsonderzoek waarop nu niet meer kan worden besteld.)

    Daarnaast zijn er bij de Vlaamse overheid andere raamovereenkomsten die mogelijk relevant zijn. Wie bv. aan belanghebbenden- of verandermanagement wil doen, zal vaak ook gedragsinzichten willen toepassen en vice versa. Via bv. participatieve technieken kun je meer te weten komen over wat er ergens speelt of welk gedrag men in een bepaalde context mogelijk wil zien worden. Er bestaan ook raamcontracten m.b.t. communicatie, enz. Je vindt alle raamovereenkomten via de dienstencatalogus.

    En je leest hier meer over de diverse invalshoeken op hoe je het gedrag van burgers kunt onderzoeken.

    Overigens is het niet verplicht om gebruik te maken van de raamovereenkomsten. Je kunt ook zelfstandig op zoek gaan naar op de markt beschikbare expertise of naar experts in de academische wereld.

    Tools

    We ontwikkelden instrumenten en werkvormen waarmee je concreet aan de slag kunt gaan met gedragsinzichten in jouw beleidsdomein.

    Met de Gedragsverkenner hebben we een tool op maat van de Vlaamse overheid gemaakt waarmee je tijdens een halve dag van ideeën tot interventie(s) komt.

    En we ontwierpen in 2018 een checklist om heldere brieven en e-mails te schrijven die efficiënter zijn dankzij de toepassing van gedragsinzichten. Die is ook toepasbaar op webplatforms.

    Informatie

    We wijzen je op onze webpagina's ook de weg naar inspirerende voorbeelden, extra achtergrond of bijkomende vakliteratuur. Zodat je bijvoorbeeld zelf al aan een eerste ronde desk research kan beginnen om een betere kijk te krijgen op hoe gedragsinzichten van pas komen in de problematiek waar jij rond werkt.

    Kennisdeling & vorming

    Het kan altijd beter

    De webpagina's over gedragsinzichten vormen samen een minisite die we in oktober 2017 publiceerden vanuit een "permanente beta versie" filosofie. Deze specifieke pagina werd voor het laatst aangepast in november 2021.

    Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken (DKBUZA)

    Adres
    Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken
    Havenlaan 88 (bus 100)
    1000 Brussel
    België
    Website
    View in google maps