De overheidsopdrachtenregelgeving laat toe om in passende gevallen als selectiecriterium op te leggen dat de kandidaat of inschrijver bepaalde maatregelen inzake milieubeheer in acht neemt. Deze mogelijkheid bestaat enkel voor opdrachten voor werken (art.69, 4° KB Plaatsing) of diensten (72, 4° KB Plaatsing).

Of een geval passend is, moet de aanbestedende overheid beoordelen aan de hand van de concrete aard en de context van de werken of de diensten. De aard van de werken of diensten moet de toepassing van milieubeheermaatregelen of -systemen bij de uitvoering van de overheidsopdracht kunnen rechtvaardigen. In ieder geval geldt dat de selectiecriteria in een redelijke en proportionele verhouding moeten staan met het voorwerp van de opdracht. Het selectiecriterium is daarom vooral relevant voor grotere opdrachten of opdrachten met een lange uitvoeringstermijn.

Indien je een selectiecriterium inzake milieubeheer oplegt, dan moet je in het bestek ook vragen om een door onafhankelijke instanties opgestelde verklaring dat de kandidaat of inschrijver aan bepaalde normen inzake milieubeheer voldoet. Je moet daarbij verwijzen naar het communautaire milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS) of naar normen inzake milieubeheer die hierop gebaseerd zijn (EMAS Global, EMAS Easy, …) en gecertificeerd zijn door instanties die beantwoorden aan het Gemeenschapsrecht of aan de toepasselijke Europese of internationale normen voor certificering. Certificeringen op basis van normen of standaarden die uitgaan van in andere lidstaten gevestigde instanties die gelijkwaardig zijn aan EMAS of ISO 14.001 en andere bewijzen inzake gelijkwaardige maatregelen op het vlak van moet je ook aanvaarden (art. 78 KB Plaatsing).

Voorbeelden van de bedoelde systemen zijn de EMAS-certificering en de ISO 14.001 norm. In de praktijk zijn de ondernemingen die gebruik maken van dergelijk milieubeheersysteem voorlopig eerder dun gezaaid. De certificatiegraad kan bovendien sterk verschillen van regio tot regio en van sector tot sector. Alvorens het selectiecriterium op te nemen in het bestek moet je dus nagaan of er voldoende gecertificeerde marktspelers actief zijn. Je moet er als aanbestedende overheid over waken dat het vereisen van een milieubeheersysteem de vrije mededinging niet onredelijk beperkt. Omwille van het vrij lage aantal gecertificeerde ondernemingen, is het vereisen van maatregelen inzake milieubeheer als selectiecriterium wat de meeste opdrachten betreft voorlopig enkel aangewezen voor opdrachten waarvan het merendeel van de potentiële inschrijvers over een dergelijk certificaat beschikt.

De EU streeft een grotere verspreiding van de EMAS-certificering na. Het aantal ondernemingen dat gebruik maakt van een milieubeheersysteem moet in de toekomst dus aanzienlijk stijgen, waardoor het in de toekomst ook mogelijk moet worden om voor een groter aantal opdrachten een selectiecriterium op te nemen waarbij maatregelen inzake milieubeheer worden vereist.

Je kan volgende modelclausule gebruiken om het voldoen aan maatregelen inzake milieubeheer als selectiecriterium op te leggen:

“De [kandidaat / inschrijver] moet EMAS of ISO 14.001 zijn gecertificeerd. Certificeringen op basis van normen of standaarden die uitgaan van in andere lidstaten gevestigde instanties die gelijkwaardig zijn aan EMAS of ISO 14.001 en andere bewijzen inzake gelijkwaardige maatregelen op het vlak van milieubeheer worden ook aanvaard”.