Reflectie- en consultatiedocumenten: conceptnota’s en groenboeken
De Vlaamse Regering stelt een groenboek of conceptnota als reflectie- en consultatiedocument op wanneer de Vlaamse Regering of een Vlaamse minister de maatschappelijke actoren, de adviesraden of het Vlaams Parlement in een vroeger stadium actief wil betrekken bij een beleids- of regelgevingsinitiatief. Op die manier wil de Vlaamse Regering het draagvlak voor de latere besluitvorming versterken.
In de volgende gevallen kan je overwegen om een reflectie- en consultatiedocument op te stellen:
- Bij een maatschappelijk belangrijk thema waarover een breed debat wenselijk is.
- Bij maatregelen met een significante impact op het bedrijfsleven, de overheids- of non-profitsector ...
- Bij een beleidsvraagstuk waarover onvoldoende actuele of relevante informatie beschikbaar is.
- Bij niet-dringende maatregelen waarbij er voldoende tijd beschikbaar is voor de besluitvorming.
Beleidsverklaringen: visienota’s en witboeken
De Vlaamse Regering legt beleidsverklaringen af in visienota’s en witboeken. Die bevatten een beleidsverklaring over een maatschappelijk belangrijke beleidskwestie, en zetten tegelijk het kader uit voor nog te nemen concrete beleidsmaatregelen. Er zijn twee soorten beleidsverklaringen: visienota’s en witboeken. Witboeken behandelen omvangrijkere beleidskwesties dan visienota’s.
Schema
Op basis van onderstaand schema kan je beslissen welk soort regeringsdocument je nodig hebt.
| | Bestemd voor consultatie? | Inhoud | Voorleggen aan Vlaamse Regering? | Indienen in Vlaams Parlement? |
| Conceptnota | ja | analyse / opties beperkter thema | mededeling | neen |
| Visienota | neen | standpunt / strategie beperkter thema | beslissing | ja |
| Groenboek | ja | analyse / opties breed thema | mededeling | neen |
| Witboek | neen | standpunt / strategie breed thema | beslissing | ja |
Groenboek
Een groenboek is een reflectie- en consultatiedocument over een belangrijk maatschappelijk beleidsvraagstuk. Een groenboek beschrijft een omvangrijk beleidsthema met een langetermijndoelstelling. Een groenboek is in principe bedoeld om een witboek voor te bereiden.
Inhoud van een groenboek
Een groenboek bevat een analyse en evaluatie van een bepaald probleem of beleidsthema en mogelijke beleidsopties die daar een antwoord op kunnen bieden. Met een groenboek kan je op een officiële en transparante manier een consultatie organiseren door reflecties, reacties en meningen van alle mogelijke geïnteresseerde partijen te verzamelen.
Een groenboek bevat meestal geen volledig uitgewerkte beleidsvoorstellen of standpunten. Het houdt ook geen engagementen in, zeker geen financiële of budgettaire engagementen.
Structuur
Een groenboek bevat volgende rubrieken:
- Samenvatting
- Situering
- Beleidsdoelstelling(en) van het groenboek
- Totstandkoming van het groenboek
- Inhoud
- Probleemstelling en scope van het groenboek
- Mogelijke beleidsopties
- Bestuurlijke en maatschappelijke impact beleidsopties
- Vervolgtraject
- Modaliteiten van consultatie groenboek
- Besluitvorming na groenboek (bv. witboek)
- Bijlagen - consultatiedocument / consultatievragen
Sjabloon voor groenboek binnenkort beschikbaar.
Procedure
Als je een groenboek opmaakt, kondig je dat bij voorkeur al aan in de beleidsnota of de jaarlijkse beleids- en begrotingstoelichting bij de begrotingsopmaak. De bevoegde ministers leggen een groenboek met een mededeling voor aan de Vlaamse Regering. In de mededeling wordt expliciet vermeld dat het groenboek geen financieel of budgettair engagement impliceert.
Een groenboek wordt (in principe) niet ingediend in het Vlaams Parlement. Het Vlaams Parlement kan altijd zelf het initiatief nemen om een groenboek te bespreken.
Consultatieproces
- Leg een groenboek bij voorkeur ter reflectie voor aan de betrokken strategische en andere adviesraden.
- Maak de consultatie over een groenboek bekend. In de toekomst komt er een consultatieportaal op vlaanderen.be om consultaties bekend te maken.
- De inspraaktermijn is minstens dertig kalenderdagen. Deel deze en andere afspraken mee als je de consultatie bekendmaakt.
- Publiceer de resultaten van de consultatie en het vervolgtraject. Je voegt er ook het dossier bij dat je aan de Vlaamse Regering voorlegt tijdens het vervolgtraject: het witboek, de ontwerpregelgeving, …
Conceptnota
Een conceptnota is een reflectie- en consultatiedocument over een maatschappelijk belangrijk beleidsvraagstuk, dat concreter en minder omvangrijk is dan bij een groenboek.
Inhoud
Een conceptnota analyseert een probleem of evalueert een beleidsinstrument en geeft mogelijke beleidsopties die daar een antwoord op kunnen bieden. Het kan daarbij zowel gaan om een nieuw beleidsinstrument of nieuwe regelgeving, als om de evaluatie van een bestaand beleidsinstrument of bestaande regelgeving. Een conceptnota houdt geen engagementen in, zeker geen financiële of budgettaire engagementen.
Met een conceptnota kan je op een officiële en transparante manier een consultatie organiseren door reflecties, reacties en meningen van alle mogelijke geïnteresseerde partijen te verzamelen.
Structuur
Een conceptnota bevat de volgende rubrieken:
- Samenvatting
- Situering
- Doelstelling: uitvoering regeerakkoord / beleidsnota of ander engagement
- Totstandkomingsprocedure: vorige beslissingen Vlaamse Regering en/of consultaties / adviezen
- Inhoud
- Probleemstelling en scope van conceptnota
- Beleidsmaatregel – onderzoek van verschillende alternatieven indien mogelijk / nuttig of mogelijkheid om alternatieven aan te reiken via consultatie over de conceptnota
- Bestuurlijke en maatschappelijke impact
- Verder traject
- Modaliteiten van de consultatie
- Besluitvorming na conceptnota (bv. visienota, ontwerpregelgeving)
- Bijlagen - bv. consultatiedocument / consultatievragen
Sjabloon voor conceptnota binnenkort beschikbaar.
Procedure
De bevoegde ministers leggen een conceptnota voor aan de Vlaamse Regering via een mededeling. In de mededeling staat expliciet dat de conceptnota geen financieel of budgettair engagement impliceert.
Een conceptnota wordt (in principe) niet ingediend in het Vlaams parlement. Het Vlaams Parlement kan altijd zelf het initiatief nemen om een conceptnota te bespreken.
Consultatieproces
- Leg een conceptnota ter reflectie voor aan de betrokken strategische en andere adviesraden.
- Maak de consultatie over een conceptnota bekend. In de toekomst komt er een consultatieportaal op vlaanderen.be om consultaties bekend te maken.
- Deel de inspraaktermijn van minstens dertig kalenderdagen en andere voorwaarden voor de consultatie mee.
- Publiceer de resultaten en het vervolgtraject. Je voegt er ook het dossier bij dat je aan de Vlaamse Regering voorlegt tijdens het vervolgtraject: de visienota, de ontwerpregelgeving …
Visienota Vlaamse Regering
Een visienota is een beleidsverklaring over een maatschappelijk belangrijke beleidskwestie. Die is beperkt in omvang (bijvoorbeeld één beleidsinstrument), heeft meestal een kortetermijndoelstelling en is meestal beperkt tot de regeerperiode waarin ze wordt goedgekeurd. Een visienota is geen consultatiedocument zoals een conceptnota.
Inhoud
Een visienota is goed onderbouwd en gedocumenteerd. Ze bevat een officieel standpunt of een strategie. Ze kan bijvoorbeeld al een ontwerptekst voor regelgeving bevatten met een toelichting, of een concreet actieplan: stimuleringsacties, de oprichting van controle-instanties, opstarten van overleg, bestellen van bijkomend onderzoek of van een effectenbeoordeling,…
Hoewel een visienota geen rechtsgevolgen heeft, creëert ze een politiek engagement. Bij voorkeur komt de visienota er na een consultatie- en interactieproces dat beschreven staat in een conceptnota.
Structuur
Een visienota bevat volgende rubrieken:
- Samenvatting
- Situering
- Doelstelling van de visienota
- Totstandkoming van de visienota
- Inhoud
- Probleemstelling en scope
- Voorgestelde beleidsopties
- Bestuurlijke impact beleidsopties
- Maatschappelijke impact beleidsopties
- Vervolgtraject - implementatie Visienota
Sjabloon voor visienota binnenkort beschikbaar.
Procedure
Je legt een visienota met een nota ter beslissing voor aan de Vlaamse Regering. Wanneer uitdrukkelijk vermeld wordt dat de goedkeuring nog geen enkel financieel of budgettair engagement inhoudt, is het advies van de Inspectie van Financiën of het begrotingsakkoord niet vereist (zie artikel 43, §3, 4°, BVCO). Je dient een visienota ter bespreking in het Vlaamse Parlement in.
Als een visienota geen voortraject had in een conceptnota, is het aan te bevelen om ze ter reflectie voor te leggen aan de betrokken (strategische) adviesraden. De betrokken (strategische) adviesraden kunnen ook op eigen initiatief een advies formuleren over een visienota.
Witboek Vlaamse Regering
Een witboek is een beleidsverklaring over een maatschappelijk belangrijke en omvangrijke beleidskwestie, die tegelijk het kader uitzet voor nog te nemen concrete beleidsmaatregelen. Een witboek heeft een langetermijndoelstelling die meestal de regeerperiode overstijgt waarin het wordt goedgekeurd. Een witboek is geen consultatiedocument, in tegenstelling tot een groenboek.
Inhoud
Een witboek is goed onderbouwd en gedocumenteerd. Het bevat een officieel standpunt of een strategie. Het kan bijvoorbeeld al een ontwerptekst voor regelgeving bevatten met een toelichting, of een concreet actieplan: stimuleringsacties, de oprichting van controle-instanties, opstarten van overleg, bestellen van bijkomend onderzoek of van een effectenbeoordeling...
Structuur
Een witboek bevat de volgende rubrieken:
- Samenvatting
- Situering
- Doelstelling van het witboek
- Totstandkoming van het witboek
- Inhoud
- Probleemstelling en scope
- Voorgestelde beleidsopties
- Bestuurlijke impact beleidsopties
- Maatschappelijke impact beleidsopties
- Vervolgtraject - implementatie Witboek
Sjabloon voor witboek binnenkort beschikbaar.
Procedure
Een witboek creëert het een politiek engagement maar heeft geen rechtsgevolgen. Het vloeit voort uit een open consultatie- en interactieproces dat beschreven staat in een groenboek.
- Je legt een witboek met een nota ter beslissing voor aan de Vlaamse Regering.
- Wanneer uitdrukkelijk vermeld wordt dat de goedkeuring nog geen enkel financieel of budgettair engagement inhoudt, is het advies van de Inspectie van Financiën of het begrotingsakkoord niet vereist (zie artikel 43, §3, 4°, BVCO).
- Je dient een witboek ter bespreking in het Vlaamse Parlement in.
- Je kan een witboek ook ter reflectie voorleggen aan de betrokken (strategische) adviesraden. Als je dat doet en als het advies aanleiding geeft tot aanpassing van het witboek, leg je het witboek opnieuw ter goedkeuring voor aan de Vlaamse Regering vóór je het indient in het parlement.
Als de betrokken (strategische) adviesraden op eigen initiatief een advies formuleren over het witboek, wordt dat advies meegenomen in de bespreking in het Vlaams Parlement.
Contact
Secretarie van de Vlaamse Regering: Leen De Sadeleer
secretarie@vlaanderen.be
